22 Mayıs 2014 Perşembe

[Nasıl] CentOS Sunucu Kurulumu

CentOS, RHEL tabanlı bir Linux sunucudur. Geniş yazılım arşivi, güçlü yapısı ve kolay kullanımı ile CentOS Linux, sunucularını Linux ile güçlendirmek isteyen kullanıcılar için bir tercih sebebi olabilir. Zaten sunucu alanında oldukça geniş bir kullanım alanına sahip.
Kurulumunu resimli olarak aşağıda anlatıyorum. Görseller tarafımdan çekilmemiş olup, linuxmoz.com sitesindeki CentOS 6 Kurulumu'ndan alınmıştır.

CentOS kurulumda GUI (Grafik Arabirimi) ile kurulmasına karşın, yüklendiğinde herhangi bir GUI içermez. Tabi dilerseniz sonradan kendiniz kurabilirsiniz. Tabi bunun için internete bağlı olmanız gerektiğini de önemle vurgulayayım.

Öncelikle CentOS'un resmi sitesini ziyaret ediyoruz ve kalıbımızı indiriyoruz. Kalıbı bir flash diske veya CD/DVD'ye yazdırabilirsiniz. Kalıbımızı yazdırıp bilgisayarımızı kalıptan başlattığımızda ise karşımıza şöyle bir ekran geliyor:



Birinci seçeneği seçiyoruz. Bu seçenek bize "Yükleyin veya var olan sistemi güncelleyin" tercihleri sunuyor. Eğer kurulum yaptığımız makineye CentOS kurulu değilse doğrudan yüklemeyi başlatıyor, eğer yüklüyse ve bir üst sürümün kalıbını yazdıysanız lokal şekilde güncellemenizi yapıyor. Ancak bu yazıda yükleme üzerinde duracağız.


Bu ekranda ise yüklemeden önce kalıbımızın doğruluğunun test edilip edilmemesini soruyor. Ben her seferinde "Skip" seçeneğini seçiyorum ancak siz gene de emin olmak için test edebilirsiniz.


Bu aşamayı da geçtikten sonra bir süre boyunca siyah ekran üzerinde beyaz yazılar göreceksiniz. Paniğe kapılmayın en fazla 1-2dk sürecektir, CentOS o sırada X11 grafik ortamını kuruyor olacak. Ortamımız kurulduktan sonra karşımıza şöyle bir ekran geliyor:


"Next" butonuna basıyoruz ve kurulumuza geçiyoruz. İlk başta bizden sistem dilini seçmemizi istiyor. Listede Türkçe de var ancak çevirileri tam olarak yapılmadığından İngilizce olarak tutmanız sizin için daha iyi olacaktır. Yarım yamalak bir Türkçe ve yarım yamalak bir İngilizce ile kafanız karışabilir.


Bu ekranda ise klavye tipimizi seçiyoruz. Burada United Kingdom olarak ayarlı ancak listeden "Turkish Q" seçin. (eğer İngilizce klavyeniz yoksa)


Bu ekrandan ise depolama seçeneğimizi seçiyoruz. Eğer lokal bir depolama kullanacaksanız "Basic Storage Type (basit depolama)" seçeneğini seçin. Ancak iSCSI tarzı bir teknoloji kullanıyorsanız ikinci seçeneği seçin. Kuruluma lokal depolama ile devam edeceğiz o yüzden Basic Storage Type seçeneğini işaretliyoruz ve Next butonuna basıyoruz.


Kurulum esnasında karşınıza buna benzer bir hata çıkabilir. Bu diskin yeniden biçimlendirilmesi için bir uyarı olarak çıkan bir ekran olacak. Re-initialize All seçeneğini seçiyoruz. Ancak unutmayın, bu seçenek bütün diski formatlayacaktır ve bütün verileriniz kaybolacaktır.


Bu ekranda sunucu adlandırması yapıyoruz. Sunucumuza ne isim vereceğimiz, sunucuyu yönetirken gerekli olacağından bu isim önem teşkil edebilir. Kullandığım görsellerde skywalker olarak kullanılmış. Siz başka bir şey de yapabilirsiniz.


Kendinize güçlü ve unutmayacağınız bir root parolası yaratın. Bu oldukça önem arz ediyor. Root parolanız olmadan sistemde yönetici hakları gerektiren bir işlem gerçekleştiremezsiniz. Root: tam yetkili kullanıcı olarak algılanabilir.


Sıfırdan bütün diske kurulum yapmak istiyorsanız "Use All Space" seçeneğini işaretleyin. Bu bütün diske CentOS sunucu kuracaktır. Bilgisayarınızda eğer Linux dağıtımı varsa var olan dağıtım ile CentOS'u yer değiştirmek için ikinci seçeneği seçebilirsiniz. Eğer boş bir disk alanınız varsa ve CentOS'u bu alana kurmak istiyorsanız "Use Free Space" seçeneğini seçebilirsiniz. Use All Space seçeneği ile devam edeceğiz.


Bu ekranda disk bölümlemimizin yapılandırmasını görüyoruz. /home ve /var dizinleri ön tanımlı olarak gelebilir (lv_root kısmındaki Mount Point seçeneği /home ya da /var şeklinde tanımlı gelebilir). Eğer bunlardan herhangi birisi tanımlı geldiyse üstüne tıklıyoruz ve "Edit" seçeneğini seçiyoruz. Seçeneği seçtikten sonra karşımıza çıkan ekranda "/" dizinini seçiyoruz. Çünkü /home ve /var dizinlerine kurulum yaptığınız zaman bu dizinler sistemin çökmesine sebep olabiliyor. /home dizinin çökme yapmasının sebebi ise kullanıcıların ev dizinlerini full doldurmasından dolayı kaynaklanabiliyor. /var dizininde ise log veya ftp dizinlerinin tamamen dolmasından kaynaklanan çökmeler kaynaklanabiliyor. Eğer /var veya /home dizini tanımlı geldiyse bu dizinleri "/"(kök dizini) ile değiştirmeyi unutmayın.


Bir önceki ekranda "Next" seçeneğine bastığımız zaman karşımıza, bize bütün diski formatlayacağını söyleyen böyle bir ekran geliyor. Burada "Format" butonuna tıklıyoruz ve kurulumumuza devam ediyoruz.


Tekrardan uyarıyor, "Write Changes to disk"(değişiklikleri diske yaz) seçeneğine tıklıyoruz ve formatlama başlıyor.


Bu ekran oldukça önemli. Bootloader (başlatıcı) ayarlarını yapmamızı sağlayan ekran bu ekran. Başlatıcı işletim sistemlerinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Bilgisayarı ilk açtığınızda sistemi başlatan, gerektiği yerde bize seçenek sunan betiğe verilen isimdir. "Install boot loader on /dev/sda" seçeneğini işaretliyoruz. Bölümleme ekranında zaten bir disk bölümünün yanında olan /boot ibaresini görmüşsünüzdür. Bu, o diski başlatacağı anlamına geliyor. /dev/sda bizim sistemimizin kurulduğu disktir. Eğer sıfırdan kurulum yapmak yerine diski bölümlere ayırdıysanız, CentOS'u nereye kuracaksanız Boot loader'ı oraya yükleyin.


Burası ise paket yükleme ekranı. Sunucu mu, masaüstü mü, kuracağınızı soruyor size. Örneğin, buradan Desktop seçeneğini seçersek masaüstü bir işletim sistemi kuracaktır ve paketleri de ona göre yükleyecektir. Eğer, Basic Server seçerseniz, standart bir sunucunun sahip olması gereken yazılımları otomatik olarak kuracaktır. Web Server seçerseniz, web sunucusunun işletimi için gerekli olan programları kuracaktır. Minimal ile devam ediyoruz. Minimal seçeneği ise sistemin çalışması için gerekli olan paketleri kuracak ve devamını size bırakacaktır. Özelleştirilmiş bir sunucu kullanacaksanız, tamamen her şeyi kendim yapayım, fazlalıklardan kurtulayım diyorsanız, ya da diğer seçeneklerde ön tanımlı olarak gelen paketleri kullanmıyorsanız/sevmiyorsanız bu seçenek size göre demektir.


Bütün ayarlarımızı bitirdiğimizde sistemimiz kuruluma başlayacak ve şöyle bir ekran göreceksiniz. Biraz kahve için, telefonla konuşun, ya da uzanın dinlenin. Yazıyı okumaktan gözleriniz yorulmuş olabilir :) Kurulum ortalama 30-45dk arası sürmektedir. Bu süre, donanım özelliklerinize, paket bileşenlerinize, disk bölümlerinize ve kurduğunuz sistemin sürümüne göre değişiklik gösterebilir.


Kurulumumuz tamamlandıktan sonra böyle bir ekran çıkıyor. CentOS kurulumu bitirebildiğimiz için bizi tebrik etmeyi de unutmuyor :). Bu aşamada bilgisayarınızı yeniden başlatmanız gerekiyor. Sağ alt tarafta bulunan "reboot" seçeneğine tıklıyoruz ve bilgisayarımızın yeniden başlamasını bekliyoruz. Bilgisayar yeniden başlarken ekrandan yazılar akıp gidecektir, korkmayın bunlar şu anda önemsiz şeyler. Kurulumda bir hata yapmadıysanız bilgisayarınız sorunsuz olacak açılacaktır.


Bilgisayarımız açıldığında ise karşımıza böyle bir ekran gelecek. Öncelikle "skywalker login:" şeklinde bir yazı çıkacaktır. Buradaki "skywalker" sizin belirlediğiniz herhangi bir kullanıcı adı da olabilir. Giriş yapacağımız kullanıcı adımız "root". Bundan dolayı ekrana "root" yazıyoruz ve enter'a basıyoruz. Bizden parola istiyor. Kurulum aşamasında belirlediğimiz root parolamızı giriyoruz (root: tam yetkili kullanıcı demiştik) ancak parola girildiğinde herhangi bir karakter haritası karşınıza çıkmayacaktır. Yazmıyor sanmayın, aslında tuşladığınızda yazıyor ancak siz görmüyorsunuz. Bir çok Linux dağıtımında (masaüstü/sunucu fark etmiyor) şifrenin karakter sayısını göstermeme gibi bir güvenlik önemli vardır. Girişimizi yaptıktan sonra ise karşımıza [root@kullanıcıadımız ~]# _ şeklinde bir satır beliriyor. Bu, giriş başarılı, işlemlerimizi yapmaya başlayabiliriz demek. [root@kullanıcıadı] ise root at user anlamını taşıyor. Kullanıcı adımı "skywalker" olarak belirlenmiş ve sistem bize şunu diyor: "skywalker şu anda root". Biraz daha açarsak "skywalker şu anda tüm yetkilere sahip ve sistemde normal değişikliklerin dışında yönetici haklarını gerektiren her türlü değişikliği yapabilir." diyebiliriz.


"yum update" diyerek de sistemimizi update ediyoruz. Çünkü sürekli güncelleme alıyor. Sunucu işlettiğiniz için bunu gün aşırı yapmalı veya otomatik olarak sisteme tanımlamalısınız. Aynı zamanda "yum install paket adı" şeklinde de paketlerinizi yükleyebilirsiniz. Unutmayın, sisteme paket ekleyip kaldırırken, sistem dosyalarında değişiklik yaparken "root" olmalısınız. Şu anda root hesabında olduğumuz için kuru kuru "yum update" dedik. Eğer ki normal bir kullanıcı olsaydık ve geçici olarak yönetici hakları isteseydik su -c 'yum update' dememiz yeterli olacaktı. O zaman sistemde tamamen root olarak hareket etmek yerine, sadece gerektiğinde yönetici haklarına erişmiş olacaktık. Unutmayın ki, sistemde her an root olarak hareket etmek bazı yanlışlıklara ve baş ağrılarına sebebiyet verebilir. Eğer temkinli bir kullanıcı/yöneticiyseniz tabi ki bir sakınca yok ancak temkini de elden bırakmamak gerekiyor.



Yazım umarım yardımcı olabilmiştir. İlerleyen yazılarda, sistemin yapılandırmasını anlatacağım. Kendinize iyi bakın.

2 yorum:

  1. Eline sağlık Barış çok güzel bir kaynak olmuş. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkürler Nuri. Yardımcı olabildiysem ne mutlu bana.

      Sil